Układ odpornościowy potrafi zwalczać choroby z wykorzystaniem różnych mechanizmów. Część z nich otrzymujemy w trakcie ciąży od matki, a inne nabywamy w ciągu życia. Zarówno odporność wrodzona (nieswoista), jak i nabyta (swoista) może być czynna lub bierna. Dodatkowo, czynna forma odporności nabytej dzieli się na naturalną i sztuczną. Zgodnie z tym podziałem, szczepionki stanowią odporność nabytą – czynną – sztuczną.
Szczepionki wprowadzają do organizmu antygeny, czyli osłabioną lub inaktywowaną (zabitą/niekompletną) formę wirusa lub bakterii. W wyniku tego układ odpornościowy ciężarnej zaczyna produkować swoiste przeciwciała, które są transportowane przez łożysko do płodu. Przekazane przeciwciała chronią płód, a później noworodka przez pierwszych kilka tygodni życia.
Bardzo ważne jest, aby szczepić się tylko i wyłącznie preparatami inaktywowanymi. Przestrzegając tej zasady zapobiegamy przeniknięciu żywych drobnoustrojów ze szczepionki do rozwijającego się płodu. W przeciwnym razie istnieje teoretyczne ryzyko zakażenia i wystąpienia wad wrodzonych u noworodka.
Szczepionki przeciwskazane w ciąży:
Szczepionka przeciw | Szczegóły |
---|---|
Odra, świnka,różyczka (MMR) | 1 lub 2 dawki (kobiety, które nie chorowały na różyczkę i nie były szczepione) |
Ospa wietrzna (VZV) | 2 dawki (kobiety, które nie chorowały na ospę wietrzną i nie były szczepione) |
Gruźlica (BCG) | może być podana tylko wtedy gdy jest to konieczne ! |
Dur brzuszny | zawierająca żywy atenuowany szczep pałeczki duru brzusznego (Ty21a), podawana doustnie |
Grypa LAIV | zawierająca żywe atenuowane wirusy grypy do podawania donosowego |
Wirus HPV |
Wyżej wymienione szczepionki należy przyjmować przed zajściem w ciążę lub w okresie połogu. Karmienie piersią nie stanowi przeciwskazania.
Szczepionki dozwolone do podania w ciąży:
Wszystkie szczepionki dozwolone do podawania w ciąży nie są obowiązkowe. Trzeba jednak pamietać, że wytworzone przez organizm swoiste przeciwciała skutecznie chronią ciężarną i płód przed infekcją. W związku z tym korzyści płynące ze szczepienia się w ciąży i uzyskanej odporności czynnej znacząco przewyższają ryzyko związane z potencjalnym zakażeniem i jego powikłaniami.
Szczepionki zalecane w ciąży:
Szczepionka przeciw | Szczegóły |
---|---|
Grypie | 1 dawka, może być podana w dowolnym momencie ciąży. Szczególnie zalecana w okresie podwyższonej zachorowalności (wrzesień-marzec) |
Błonica, teżec, krztusiec (Tdap) | 1 dawka w każdej ciąży, może być podana między 27 a 36 tyg. ciąży (optymalnie między 28-32 tyg) |
Covid-19 | dawkowanie zgodnie z aktualnymi zaleceniami |
Syncytialnemu wirusowi oddechowemu (RSV) | 1 dawka podana między 32 a 36 tyg. ciąży, zapewnia ochronę dziecka w pierwszych 6 miesiącach życia |
Występują również inne preparaty dozwolone do podania w tym szczególnym okresie. Ich stosowanie jest rekomendowane w przypadku zaplanowanych podróży, obecności medycznych czynników ryzyka lub w związku ze szczególną sytuacją epidemiologiczną na danym obszarze.
Szczepionki możliwe do podania w ciąży:
Szczepionka przeciw | Szczegóły |
---|---|
WZW A | inaktywowana, wysoka immunogenność , 2 dawki w odstępach 0-6 msc. |
WZW B | rekombinowana, 3 dawki w odstępach 0-1-6 msc. |
Pneumokokom | u osób z osłabioną odpornością, obciążonych innymi chorobami |
Ostatnią podgrupą są szczepienia ochronne KONIECZNE do wykonania ! Jest to bardzo istotne ponieważ stosowane są tylko i wyłącznie w szczególnych okolicznościach. Jeśli się ich nie zastosuje pomimo wskazań – występuje bardzo duże ryzyko ciężkich powikłań do śmierci włącznie.
Szczepionki KONIECZNE do podania w ciąży:
Szczepionka przeciw | Szczegóły |
---|---|
Tężcowi T | w zależności od ryzyka zakażenia, obecności p/ciał, rozległości ran |
Wściekliźnie | szczepionka poekspozycyjna |
Ogólne przeciwskazania do szczepień:
– silna reakcja alergiczna na dany preparat w przeszłości,
– zaostrzenia chorób przewlekłych,
– ostra choroba zakaźna,
– wstrząs anafilaktyczny na znany składnik szczepionki,
Podsumowując, już w okresie starania się o ciąże warto omówić temat szczepień ze swoim lekarzem prowadzącym. Szczepionki pozwalają nam uodpornić się na daną chorobę tak jakbyśmy ją przeszli. Stosowanie preparatów zalecanych zapewnia pacjentce odporność na infekcje sezonowe. Wszystkie szczepionki DOZWOLONE do podawania w ciąży są bezpieczne! Wytworzone po szczepieniach przeciwciała chronią matkę i płód.
Źródło:
1)Agnieszka Seremak-Mrozikiewicz , Aneta Nitsch-Osuch, Krzysztof Czajkowski , Krzysztof Drews , Hubert Huras , Jarosław Kalinka , Ernest Kuchar, Bożena Leszczyńska-Gorzelak , Agnieszka Mastalerz-Migas, Małgorzata Świątkowska-Freund, Mirosław Wielgoś , Hubert Wolski ,Jacek Wysocki, Mariusz Zimmer , Piotr Sieroszewski ; Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników, Polskiego Towarzystwa Wakcynologii oraz Polskiego Towarzystwa Medycyny Rodzinnej dotyczące szczepień kobiet planujących ciążę, ciężarnych oraz karmiących.(Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2023 tom 8, nr 2, strony 89–103)
Link do wytycznych
To jest wyrób medyczny. Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą
I. DANE PACJENTA
Imię (imiona) i nazwisko: ______________________________________________________________
PESEL (lub numer i rodzaj dokumentu tożsamości): __________________________________________
II. NAZWA I OPIS ŚWIADCZENIA ZDROWOTNEGO
Badanie kardiotokograficzne (KTG) polega na monitorowaniu akcji serca płodu wraz z jednoczasowym zapisem czynności skurczowej mięśnia macicy, za pomocą kardiotokografu. Badanie KTG wspomaga monitorowanie dobrostanu płodu. Badanie KTG nie zastępuje jednak regularnych wizyt ginekologiczno-położniczych ani innych obowiązkowych badań, które są istotne dla prawidłowego przebiegu ciąży i zdrowia matki i dziecka.
Analiza zapisu kardiotokograficznego (KTG) na odległość polega na:
III. INFORMACJE DLA PACJENTA
Pacjentka oświadcza, że została wyczerpująco poinformowana i przyjmuje do wiadomości następujące informacje:
Data i podpis Pacjentki
10.10.2024 __________________
Data i podpis osoby odbierającej zgodę
IV. OŚWIADCZENIE PACJENTA O ZGODZIE NA WYKONANIE ANALIZ KTG
Dobrowolnie wyrażam zgodę na wykonywanie analiz zapisu kardiotokograficznych (KTG) na warunkach szczegółowo przedstawionych w zgodzie przez okres abonamentu, wykupionego przeze mnie w Serwisie TELEKTG, dostępnym pod linkiem: www.telektg.pl .
Data i podpis Pacjentki
__________________
Data i podpis osoby udzielającej świadczeń zdrowotnych
V. OŚWIADCZENIA PACJENTA
Data i podpis Pacjentki
__________________
Data i podpis osoby udzielającej świadczeń zdrowotnych